De discussie over het moderniseren van de Rijkswet op het Nederlanderschap is opnieuw opgelaaid in de Tweede Kamer. Aanleiding is een initiatiefnota van de Kamerleden Jan Paternotte (D66) en Songül Mutluer (PvdA), die pleiten voor een fundamentele hervorming van de nationaliteitswetgeving. Hun voorstel, gepubliceerd op 22 augustus 2025, richt zich met name op de afschaffing van de verplichting om afstand te doen van de oorspronkelijke nationaliteit bij het verkrijgen van de Nederlandse, en het voorkomen van onbedoeld verlies van het Nederlanderschap.

Afschaffing van de afstandsplicht

Een van de kernpunten van het voorstel is het schrappen van de zogenaamde *afstandsplicht*. Volgens de huidige wetgeving moeten vreemdelingen die Nederlander willen worden hun oorspronkelijke nationaliteit opgeven. Ook verliezen Nederlanders die vrijwillig een andere nationaliteit aannemen vaak automatisch hun Nederlandse paspoort. Dit leidt in de praktijk tot pijnlijke situaties waarin burgers hun nationaliteit verliezen zonder dat dit hun intentie was. Paternotte en Mutluer stellen dat dit niet meer past in een geglobaliseerde samenleving.

Tegenstanders, zoals de BoerBurgerBeweging (BBB), uiten zorgen dat een onbeperkte mogelijkheid tot dubbele of meervoudige nationaliteit de waarde en loyaliteit aan Nederland zou kunnen ondermijnen. Zij opperden een compromis waarbij de Nederlandse nationaliteit na een vastgesteld aantal jaren zou vervallen als iemand een andere nationaliteit aanneemt. De initiatiefnemers wezen dat af, onder verwijzing naar eerdere rapporten van de Ombudsman waaruit bleek dat burgers in het buitenland door gebrekkige communicatie hun Nederlanderschap kwijt waren geraakt zonder het te beseffen.

Loyaliteit en integratie

De vraag of meervoudige nationaliteit de loyaliteit aan Nederland aantast, staat centraal in het politieke debat. VVD en BBB vrezen dat dubbele nationaliteit kan leiden tot verwatering van binding met het land, en dat migranten minder geneigd zijn tot volledige integratie. Ook wijzen zij op mogelijke dubbele stemrechten in verschillende landen.

De initiatiefnemers verwijzen echter naar onderzoeken van onder meer de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), die laten zien dat meervoudige nationaliteit integratie juist kan versterken. Mensen zouden zich eerder thuis voelen, sneller de taal leren en actiever deelnemen aan de samenleving wanneer zij hun oorspronkelijke nationaliteit niet hoeven op te geven. ChristenUnie bekijkt de kwestie vanuit een andere invalshoek en benadrukt dat het Nederlanderschap niet alleen rechten, maar ook plichten en gedeelde waarden omvat.

Internationale verdragen

Een ander belangrijk onderdeel van het voorstel is het uittreden uit hoofdstuk I van het Straatsburgse Verdrag van 1963 en het bijbehorende Tweede Protocol, die dubbele nationaliteit beperken. Nederland is momenteel, samen met Oostenrijk en Italië, nog gebonden aan deze verdragsbepalingen. Door deze beperkingen los te laten, zou Nederland in lijn komen met de meerderheid van Europese landen die al toestaan dat burgers meerdere nationaliteiten bezitten. Duitsland paste zijn wetgeving onlangs eveneens aan in deze richting.

Kosten en praktische gevolgen

Naast principiële argumenten zijn er ook praktische overwegingen. Het schrappen van de afstandsplicht zou de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) administratief ontlasten, wat jaarlijks bijna een miljoen euro kan besparen, goed voor twaalf voltijdposities. Wel wordt rekening gehouden met een lichte stijging van het aantal naturalisatieaanvragen, maar de extra kosten daarvan zouden volgens de initiatiefnemers ruimschoots worden gecompenseerd.

Ook wijst de nota op de menselijk kant: Nederlanders die hun paspoort onbedoeld verliezen, verkeren vaak in uitzichtloze situaties. Het beruchte *Tjebbes-arrest* van het Europees Hof van Justitie uit 2019 verplichtte tot een proportionaliteitstoets bij verlies van EU-nationaliteit, maar in de praktijk lukt het ex-Nederlanders nauwelijks hun nationaliteit terug te krijgen. In 2022 werd slechts 4 procent van de aanvragen voor herstel van het Nederlanderschap gehonoreerd.

De nieuwe regeling zou ex-Nederlanders in staat stellen hun nationaliteit eenvoudiger te herwinnen via gemeenten of diplomatieke posten, ongeacht hun woonplaats.

Breder belang

De initiatiefnemers benadrukken dat het hervormen van de nationaliteitswetgeving niet alleen een individueel recht betreft, maar ook een collectief belang. Het automatisch verliezen van het Nederlanderschap zou waardevolle banden met burgers in het buitenland doorsnijden, en Nederland internationale expertise en netwerken onthouden.

Door meervoudige nationaliteit mogelijk te maken, willen Paternotte en Mutluer niet alleen het systeem vereenvoudigen, maar ook de banden met Nederlanders wereldwijd versterken. Daarmee zou het Nederlanderschap, in hun ogen, beter aansluiten bij de realiteit van een moderne, globaliserende samenleving.

Diaranson 27 di augustus 2025, Minister di Asuntonan Social, drs. Mervin Wyatt-Ras, hunto cu Prome Minister mr. Mike Eman, a entrega certificado final na grupo di cursistanan di Sociaal Vormingstraject (SVT-18), cu a finalisa cu exito tur dos fase di nan trayecto di Formacion Social.

Formacion Social pa un futuro sigur

E programa di Formacion Social (SVT), cu a wordo introduci na aña 2011 bou iniciativa di Prome Minister Eman, ta destina pa hobennan entre 17 y 25 aña cu e meta pa duna nan un segunda oportunidad, guia den disciplina, desaroyo personal y orientacion educativo, pa nan por construi un miho futuro.

Structura di e programa

E trayecto di SVT ta consisti di dos fase:

Fase 1: 4 luna di formacion intensivo na Marinierskazerne Savaneta bou supervision di ARUMIL, cu enfoke riba disciplina, esfuerso fisico y respet.

Fase 2: curso y stage na companianan local, un paso esencial pa haya experiencia laboral y sigui nan desaroyo personal y profesional. Via Enseñansa pa Empleo, SVT ta habri caminda pa trabou of estudio.

Cu nan graduacion, e cursistanan di SVT-18 a demonstra persistencia y dedicacion pa culmina henter trayecto di formacion.

Declaracion di Minister Wyatt-Ras

Minister Wyatt-Ras a expresa su gratitud na tur institucion y persona cu a contribui na exito di SVT, incluyendo e equipo di Formacion Social, trahadornan social, y representantenan di Koninklijke Marine & ARUMIL:

“Danki pa boso aporte na e programa cu ta crea oportunidad pa nos hobennan por desaroya nan mes y tambe den futuro contribui na un miho Aruba.”

E Minister a conclui su palabra cu un felicitacion special na e graduadonan: “Masha pabien na e cursistanan di SVT-18 riba nan logro. Hopi exito cu boso carera den futuro. Aruba ta orguyoso di boso.”

Het cultuurmanagement als instituut is altijd beïnvloed geweest door politieke inmenging, wat een zeer negatieve invloed had op het hele proces. Dat is de conclusie van SQS Consultancy & Research en Effective Strategy & Governance, die in 2021 een onderzoek uitvoerden naar het functioneren van de Directie Cultuur Aruba (DCA).

Drs. Ing. Herbert I. Diaz, MM en Drs. Mario E. Croes van de twee bedrijven maakten de analyse in opdracht van de minister van Cultuur in 2021. Zij onderzochten de managementprocessen van zowel het Instituto di Cultura (ICA), dat later DCA werd.

Het rapport werd vorige week openbaar en bereikte verschillende instanties, waaronder het parlement. Dit gebeurde nadat in 2022 mevrouw Xiomara Maduro destijds slechts delen van het rapport had gepubliceerd en zich daarbij beriep op de privacy van personen die in het onderzoek genoemd waren.

Diaz en Croes, met ondersteuning van de Directie Human Resources en de DCA, deden een evaluatie waaruit volgens hen duidelijk werd dat partijpolitieke inmenging een negatieve invloed had op het cultuurmanagement. Bovendien is het doel van optimaal cultuurmanagement, dat moet aansluiten bij de mensen die actief zijn in het culturele veld, nooit van de grond gekomen.

Aan de andere kant werden vanaf het begin activiteiten ontwikkeld om invulling te geven aan de verbinding tussen toerisme en cultuur, waarmee een relatie werd gelegd tussen het traditionele culturele veld en de sector daarbuiten. De publicatie *‘Winning the Future; Strategic Plan for the Development of Tourism’* uit 2011 bevat concrete onderzoeksgegevens waarop een cultuurmanagement kan worden gebaseerd. Naast het traditionele culturele veld creëren transformatieve sectoren in de samenleving een nieuwe vraag van klanten, die het cultuurmanagement beïnvloedt. Deze nieuwe behoeften vertalen zich in eisen die betekenen dat het organisatiemodel van de DCA zich moet aanpassen, zowel qua thema als functioneren, als de directie relevant wil blijven.

Een analyse van het operatiesysteem van de DCA toont een interne gerichtheid, met weinig innovatie. Anderzijds merkten de onderzoekers wel op dat het personeel trots is op de DCA, respect heeft voor de directie en zich bewust is van hun verantwoordelijkheid voor de organisatie.

Hoewel de primaire processen van de organisatie goed functioneren, zijn er tekortkomingen op strategisch en onderzoeksniveau. Dit komt onder andere door een gebrek aan goed opgeleid personeel. Zelfs wanneer de noodzakelijke functies voor effectief management zijn ingevuld, voldoet het personeel in veel gevallen niet aan de vereisten voor het werk. Bovendien is het managementsysteem van de directie niet gericht op operationele doelen of beleidsdoelstellingen die meetbaar zijn.

Conflictpunten

Ook werden de punten geïnventariseerd die een optimaal functioneren belemmerden, op basis waarvan ook verbetertrajecten werden voorgesteld. Het eerste traject betreft incrementele verbeteringen die op korte termijn mogelijk zijn, gebaseerd op het bestaande systeem. Het tweede traject is de ontwikkeling van een nieuw organisatiemodel dat volledig gericht is op waardecreatie. DCA zal zich moeten transformeren om daadwerkelijk een nieuwe zogenaamde *‘unique selling point’* voor Aruba te creëren. Een uniek sector voor Aruba.

De onderzoekers benadrukken dat dit niet noodzakelijk betekent dat alle processen vanaf nul moeten worden opgebouwd, maar dat het gebaseerd moet zijn op de filosofie van Apple-medeoprichter Steve Wozniak: “zorg ervoor dat elk aspect van een product (in dit geval ‘Cultuur’) goed functioneert.”

Vermeld moet worden dat er in het verleden al verschillende rapporten zijn geweest waarin een effectief cultuurmanagement voor Aruba werd uiteengezet. Onder andere het *‘Integraal Cultuurbeleidsplan Aruba’* uit 2006 kreeg meer nadruk in het managementrapport van 2015 tot 2017. Wat hierbij naar voren kwam, was dat de waarde werd geformuleerd op basis van de prioriteiten van de belangrijkste stakeholders en ook op basis van de behoeften van de toeristische sector, zoals vastgelegd in het strategisch plan *‘Winning the Future; Strategic Plan for the Development of Tourism’* van 2011. Dit plan illustreert de interesse van de nieuwe toerist, die meer gericht is op beleving.

Evaluatie

De transformatie van het Instituto di Cultura naar de Directie Cultuur in 2007 was gebaseerd op de visie dat de entiteit moest worden gereorganiseerd om zich te richten op de ontwikkeling van management, onderzoek en documentatie van het culturele veld. Na tien jaar had een evaluatie moeten plaatsvinden om te zien wat er wel of niet was bereikt na de reorganisatie. Echter, details van deze evaluatie ontbreken, in de zin dat niet is vastgesteld welke doelen wel of niet zijn bereikt. De directeur van de DCA verklaarde in de analyse dat de jaarverslagen de behaalde resultaten beschrijven, maar afgezien van de financiële stromen (subsidies) is er geen evaluatie of de doelstellingen daadwerkelijk zijn gehaald, aldus Diaz en Croes in 2021. “Het was niet mogelijk om op basis van de ontvangen documenten het resultaat van het reorganisatietraject te evalueren,” aldus de onderzoekers in hun rapport.

Diaz en Croes citeerden verschillende onderzoeken, zoals *‘A strong and resilient economy 2019-2021’*, *‘A Strategy to Position Aruba in the Competitive Global Economy by Transforming San Nicolas into a City of Innovation and Culture’*, *‘Nationaal Onderwijsbeleid Aruba 2030’* (dat educatieve antwoorden moet bieden op economische, arbeids-, technologische, milieukundige, sociale en culturele terreinen), *‘Isla Inovativo’*, geproduceerd door de Centrale Bank van Aruba in 2018, en ook het rapport *‘Building a Better Citizen Experience: e-Government Roadmap 2021-2025’*, als onderdeel van hun analyse van de DCA.

Het onderzoek omvatte een evaluatie van de operaties, het personeel en hun capaciteit. De conclusie is dat er veel gebieden zijn die verbetering vereisen, waaronder het niet leren van de fouten van anderen. Wat betreft de financiën, waaronder subsidies aan stakeholders, ging het grootste deel tijdens de periode 2013-2016 naar de DCA zelf. Maar vanaf 2017 kreeg de verdeling een meer gelijkwaardig karakter.

Diaz en Croes benadrukten dat verschillende van de problemen binnen de DCA intern liggen en relatief eenvoudig kunnen worden opgelost. Er zijn ook andere problemen die op hetzelfde niveau verband houden met elkaar en evene

Den nos edicion aki di e column semanal dedica na nos Papiamento, nos ta explora origen di algun palabra cu no ta den uso tanto, pero cu tin un origen interesante, si nos logra descubri esaki anto. Un busqueda cu tabatin exito ta di e palabra ‘coroto’, cu muy probablemente tin su origen na Venezuela. Kico ‘coroto’ ta significa? Segun diccionario di Real Academia Española ‘coroto’ ta un palabra mas tanto den uso na Venezuela y Colombia. Na promer lugar e ta referi na “un obheto cualkier cu no kier menciona o di cual e nomber no ta conoci pa e persona”. Tambe e por ta referi na artefacto den cushina y tambe ta referi na ‘poder politico’. E ultimo aki nos no conoce di experiencia propio, pero sigur lo tin un persona di un di e nacionnan menciona cu por reconoce esey.

Cerca nos, den nos Papiamento nos a adopta e significado di algo no defini, cu por ta cualkier obheto. Ta usa e palabra aki tambe pa referi na e propiedadnan personal cu no ta describi den mas detaye. Por ehemplo, ta bisa: “Despues di e pleito cu su ruman, el a gara tur su corotonan y a bay biba na otro lugar.” Tambe ‘coroto’ por referi na e organo sexual, mas specificamente den un forma no vulgar pa referi na esaki. Den un frase: “E golpi na su ‘coroto’ a lag’e tira abao pa basta rato.” Aki obviamente e persona ta desea di no menciona un descripcion mas exacto di e organo afecta.

Tocante e origen di e palabra ta existi algun anecdota interesante, cu nos a haya riba internet. Segun Angel Rosenblat den su obra “Estudios sobre el habla de Venezuela. Buenas y malas palabras. Monte Avila Editores. Caracas, 1984”, e version etimologico di e palabra tin su origen na Venezuela y e ta conta un anecdota cu ta splica e origen. E storia ta cu presidente y general Antonio Guzmán Blanco (1870-1887), a biaha pa Paris y a bolbe cu un pintura riba lona di Jean Baptiste Camille Corot, e tempo ey un famoso pintor di paisahe. Regularmente e empleadanan di e general tabata haci bofon di e ‘coroto’ di e general y e expresion ey lo a bira algo popular y tabata referi na otro obheto en general.

Ademas ta existi un variante di e anecdota aki, cu ta conta cu general José Tadeo Monagas lo tabatin dos pintura di Corot. Tempo di caida di e dictadura di Monagas, pueblo lo a drenta y saquea e residencia presidencial y a lastra e pinturanan benta riba caya. Un di e personanan presente, mirando e mala suerte di e cuadronan, a exclama: “Adiós corotos!”

Por cierto cu na Aruba tambe, den cierto situacion cu algo, cu por ta hopi diferente cos, bay perdi, un persona por expresa exactamente esey: “Ayo coroto!” Esaki ta un expresion tambe pa algo figurativo, no solamente di cos material.

Potoshi

Menos exito nos tabatin cu nos investigacion encuanto un palabra cu por considera un sinonimo di ‘coroto’, esta ‘potoshi’. Nos no por a haya ningun rastro riba internet, y nos ta keda pendiente pa cualkier persona cu por sa algo mas di su origen. Mester bisa si cu ‘potoshi’ ta referi na obheto considera di poco valor, en todo caso pa esun cu ta usa e palabra ey; e doño di e potoshi mes por tin otro opinion. Te awe ta comun pa tende un persona bisa: “Mi a pidie pa bin piki su potoshi, pero nada ainda.”

Mientras cu ‘coroto’ y ‘potoshi’ no tin un conotacion asina negativo, ora kier referi na algo cu di berdad ta negativo, e palabra lo ta ‘porqueria’ (porkeria), di origen claramente Spaño y tambe Portugues: ‘porcaria’. Aki atrobe mester considera cu e palabra tabata existi den Papiamento desde e herencia Porugues, cu tabata anterior na e influencia Spaño. Por ultimo, ‘porqueria’ por referi tambe na algo figurativo. Por ehemplo, un persona kier hinca otro den un asunto o negoshi cu no ta soporta luz di dia, y e otro ta bis’e: “ Haci mi un fabor, no hinca mi den bo porqueria.”

Recientemente, Oficina Central di Estadistica (CBS) a publica e Indice di Prijs di Consumo pa luna di juli 2025. Den esaki, a nota cu compara cu luna di juli, 42.6 porciento di bienes y servicio den e canasta di consumo a registra un aumento di prijs.

E canasta di consumo di e CPI ta consisti di 408 bienes y servicio. Compara cu Juni 2025, 42.6% di e bienes y servicio aki a conoce un aumento di prijs, causando un efecto di 0.59 ppt, mientras cu 40.7% ta mustra un caida di prijs, cu a contribui cu un efecto di -0.83 ppt y pa e restante 16.7% no tabatin cambio den prijs.

Compara cu Juni 2025, prijs di bienes (-0.6%) a conoce un caida y a causa un efecto di -0.34 ppt, mientras cu prijsnan di servicionan (0.2%) a registra un subida y a contribui cu un efecto di 0.09 ppt riba e CPI di Juli 2025.