
about 13 hours ago
(JamaicaObserver) – Segun cu e imagen devastador di e daño y destruccion generalisa causa pa horcan Melissa ta sigui desaroya, specialmente den parokianan Occidental, e Grupo JN a profundisa sosten humanitario pa yuda den e esfuersonan di recuperacion. Den un declaracion diadomingo ultimo Jamaica National a comparti cu e lo ta reintroduciendo e Fondo ISupportJamaica

(JamaicaObserver) – Segun cu e imagen devastador di e daño y destruccion generalisa causa pa horcan Melissa ta sigui desaroya, specialmente den parokianan Occidental, e Grupo JN a profundisa sosten humanitario pa yuda den e esfuersonan di recuperacion.
Den un declaracion diadomingo ultimo Jamaica National a comparti cu e lo ta reintroduciendo e Fondo ISupportJamaica pa canalisa donacionnan di Jamaiquinonan den exterior, pa asisti den esfuersonan di alivio y reconstruccion den e areanan mas afecta, esta institutonan di infancia trempan, facilidadnan di salud y casnan pa hende grandi, y otro gruponan vulnerabel.
“Mundo ta respondiendo na e situacion di Jamaica y nos ta conmovi pa e derame di sosten,” Claudine Allen, gerente general, JN Foundation, a bisa, agregando cu “Jamaiquinonan na Reino Uni ya a compila articulonan significante cu no ta daña y suministronan di higiena cu ta destina pa Jamaica.”
Ademas di e Fondo ISupportJamaica, e Grupo JN ta acomoda e boluntarismo di su empleadonan y ta colabora pa sostene instancianan estatal y partnernan di gobierno pa debolbe un sentido di normalidad na comunidadnan mas afecta. Un cuerpo di boluntarionan di empleado di JN a ser mobilisa door di e Fundacion JN den cooperacion cu St. John’s Ambulance y e compania miembro di JN Group, e Asociacion di Auto di Jamaica (JAA), pa duna cuido medico bon necesario y asisti cu kitamento di sushi. E prome set di boluntarionan a duna sosten na varios comunidad na St. Elizabeth den un dia di sirbishi ayera diadomingo 2 di november y lo reuni segun ta necesario pa otro actividadnan.
“E situacion aki ta garantisa nos colaboracion pa yuda alimenta esfuersonan di recuperacion pa esnan mas afecta. Trahando hunto cu e gobierno di Jamaica y otro instancianan caritativo, nos a evalua e necesidadnan cuidadosamente, pues nos decision pa sostene e suministro di no solamente cuminda y articulonan, pero asistencia medico y prome ayudo basico. E hospitalnan den e region ta daña, y limita y cuido urgente, y, na mesun momento, movecion ta limita pa motibo di monton di sushi,” Allen a splica. “Nos mester di tur man cu por yuda.”
Allen a bisa cu mester implementa medidanan sostenibel tambe pa mantene e fluho di ayudo den transcurso di tempo. El a señala cu e Fundacion ta trahando a traves di su red di gruponan di servicio di base, JN Circle, pa duna sosten riba tereno na comunidadnan den henter Jamaica.
“Pa medio di e JN Circle nos por a canalisa alrededor di $20 miyon na ayudo durante e ultimo dos añanan pa casnan di mucha, institutonan di infancia, organisacionnan di hende muhe, y hendenan cu mester di ayudo, entre otro,” Allen a delinea. “Y nos lo ta trahando a traves di nan awor y cu tempo pa entrega sosten na comunidadnan.”
Aceptando cu comunicacion ta keda un reto, el a señala, “Ta importante pa sostene e yamada pa instancianan cu ta trahando pa trece tur hende hunto, manera e Conseho pa Servicio Social Boluntario, CVSS,” y a urgi Jamaiquinonan cu kier yuda pa inscribi pa boluntario pa proyectonan di alivio cu ta ser desplega.
“Esaki ta e momento cu nos mester pa cuida nos rumannan. Nos lo recupera y reconstrui solamente si nos hacie hunto,” el a conclui.

about 13 hours ago
(CuracaoChronicle) – Plannan pa reinicia e operacionnan di refinamento y almacenamento di petroleo di Corsou cu a para pa hopi tempo a keda retrasa pa motibo di falta di un licencia renoba di OFAC (Oficina di Control di Activonan Stranhero) di Merca, director di 2Bays Energy, Patrick Newton, a confirma durante un encuentro den Parlamento

(CuracaoChronicle) – Plannan pa reinicia e operacionnan di refinamento y almacenamento di petroleo di Corsou cu a para pa hopi tempo a keda retrasa pa motibo di falta di un licencia renoba di OFAC (Oficina di Control di Activonan Stranhero) di Merca, director di 2Bays Energy, Patrick Newton, a confirma durante un encuentro den Parlamento e siman aki.
Sin e autorisacion aki, Corsou ta legalmente prohibi di procesa of comercialisa crudo Venezolano, parando un componente clave di e acuerdo di areglo entre e isla y e compania estatal di zeta di Venezuela PdVSA.
E licencia di OFAC—originalmente emiti pa e Departamento di Tesoro di Merca—a caduca na december 2024. 2Bays a entrega un peticion di renobacion caba a traves di su representantenan legal, pero e no a ser procesa ainda pa autoridadnan di Merca.
E licencia ta crucial pasobra e ta permiti ricibi y exportacion di crudo Venezolano, loke ta permiti PDVSA pa paga su debenan pendiente bou di e acuerdo di areglo di Corsou. Sin aprobacion di Merca, e acuerdo no por sigui.
2Bays a busca un structura similar na esun di e autorisacion OFAC existente di Chevron, cu ta permiti e compania di zeta Mericano pa conduci transaccionnan limita cu PDVSA. Sinembargo, e peticion di Corsou te awor a ser nenga of posponi.
Mientras ta warda riba e decision di OFAC, Vigor Midstream Ltd., cu a tuma over operacionnan di Oryx Midstream na mei, ta buscando carganan di crudo alternativo for di Colombia pa mantene operacionnan di almacenamento limita na Emmastad y Bullenbaai.
Prome Minister Gilmar Pisas a declara cu Vigor ta keda comprometi na reanuda actividadnan completamente unabes cu tur permiso ta sigura. E acuerdo di concesion di 30 aña cu 2Bays ta inclui pagonan anual di USD 15 miyon, di cual USD 8 miyon a ser paga caba.
E incertidumbre continuo a crea ansiedad bou di trahadonan di refineria. Bou di e acuerdo, 250 empleado ta cla pa ser transferi formalmente pa Vigor pa 1 di juli 2027. E compania, hunto cu 2Bays, ta explorando si e proceso aki por ser acelera.
Si e operacionnan expande manera plania, Vigor ta spera di crea 70 cupo di trabou adicional, revitalisando un di e sectornan industrial mas significante di Corsou.
A pesar di e retrasonan, e preparacionnan na Bullenbaai ta continua. Durante e prome cinco aña, Vigor a compromete na inverti mas cu USD 70 miyon, pendiente di e finalisacion di estudionan tecnico y ambiental continuo.
Corsou su industria petrolero a keda inactivo desde salida di PdVSA dia 31 di december 2019, despues di decadanan di operacion di refineria. E yegada di Vigor a lanta speransa pa un resucitacion economico, pero e exito di e proyecto awor ta depende pa gran parti di e politica di sancion di Merca y desaroyonan geopolitico mas amplio.
Manera Newton a resumi na Parlamento: “E infrastructura, e partnernan y e forsa laboral ta cla—nos ta simplemente wardando e luz berde di Washington.”

about 13 hours ago
Partido RAIZ a tene su di cinco sesion di Academia di Bon Gobernacion 2025 (ABG) riba e tema ‘Social & Economic Impact’, dirigi pa economista Sr. Herry Koolman, un profesional cu tin mas cu 30 aña di experencia y a cuminsa su carera na Banco Central di Aruba na 1991. Durante e anochi, Sr. Koolman

Partido RAIZ a tene su di cinco sesion di Academia di Bon Gobernacion 2025 (ABG) riba e tema ‘Social & Economic Impact’, dirigi pa economista Sr. Herry Koolman, un profesional cu tin mas cu 30 aña di experencia y a cuminsa su carera na Banco Central di Aruba na 1991.
Durante e anochi, Sr. Koolman a splica e diferencia esencial entre producto interno bruto (PIB=GDP) nominal y PIB per capita, enfatisando cu crecemento real mester refleha den bida di pueblo y no solamente den cifra macro-economico. El a presenta tambe e paradox di crecemento obligatorio, referiendo na presion global pa crece constantemente mescos ora cu limitacion demografico y recurso natural ta pidi un modelo di crecemento mas sostenibel cu enfoke riba calidad y productividad.
Sr. Koolman a trata e banda fuerte y suave di politica fiscal, e banda fuerte ta tocante impuesto, gasto publico y direccion di inversion, y e banda suave ta relaciona riba comunicacion cla, confiansa y aceptacion publico. El a enfatisa cu economia ta basa riba realidad economico fuerte, y cu liderazgo responsabel mester mira esaki den cara cu transparencia y planificacion.
Un punto cu a haya atencion tabata e situacion serio di vivienda na Aruba. Segun Sr. Koolman, aproximadamente 60% di pueblo no por cumpra of yega na un cas actualmente, un reto cu ta crea presion social y financiero pa largo plaso. Tambe el a referi na e desafio di “bestaansminimum”, indicando cu Aruba mester mantene un nivel minimo di capacidad economico y demografico pa sostene su economia y servicio nan publico a largo plaso.
Ademas, Sr. Koolman a indica cu Aruba ta den un fase economico structural, caminda tendencia di largo plaso tin mas peso cu circulo corto. Segun e analisis aki, si no tin diversificacion y reforma proactivo, Aruba por enfrenta un caida economico rond 2027–2028—un yamado pa accion, innovacion y gobernacion proactivo for di awor.
E sesion a duna nacemento na dialogo profundo y refleho critico tocante futuro di Aruba, y a enfatisa mas cu nunca con educacion civico, integridad y decision basa riba dato ta esencial pa un pais fuerte y stabiel.
Un tempo atras nos a publica un articulo den cual a trece dilanti cu ta scuchando for di basta tempo caba cu e costo di bida aki na Aruba pa tanto e clase trahador como pensionadonan di Aruba. E realidad ta keda cu e costo di bida riba nos isla ta sumamente halto y pa varios hogar ta birando un dificultad pa por cubri tur e gastonan y tin un bida digno cu un libertad financiero adecua.
CBS regularmente ta comparti resultado di e Indice di Prijs di Consumo (CPI) cu un base di comparacion. Pa juni di e aña aki manera custumber, a calcula tambe e bestaansminimum.
CBS ta defini un bestaansminimum como e nivel minimo di entrada cu ta percibi como lo necesario pa un persona of famia por funciona den sociedad di un manera adecuado y socialmente aceptabel. Ora nos usa e definicion ‘bestaansminimum’, en realidad ta referi na un ‘Sociaal Bestaansminimum’ y no na e definicion literal di un ‘Bestaansminimum’ cu ta referi na e suma di placa necesario pa cumpra e bienes y servicionan cu ta considera necesario pa biba un bida liber di privacionnan basico, segun e definicion di Nacionnan Uni.
Nos a splica cu e indice a ser crea pa e ‘Bestaansminimum’ door di calcula e costo di tur recursonan esencial cu un adulto promedio ta consumi durante un luna. Cada luna e indice aki ta ahusta, a base di e prijsnan di alimento, paña, vivienda, transporte y otro articulonan den e canasta.
E bestaansminimum e tempo aki tabata basa riba e rapport “Bestaansminimum 2010” cu CBS a publica den juni di 2010 y ta actualisa mensualmente segun CPI. Na Juni 2025, e bestaansminimum mensual pa un hogar cu ta consisti di un solo adulto ta Afl. 2.624, cual ta representa un deficit di entrada di Afl 638 y un subida di Afl. 18 compara cu e deficit observa un aña pasa (Afl. 620). E deficit aki ta e di dos mas halto registra den un periodo di seis (6) aña pa luna di Juni.
Na e nivel cu prijsnan ta actualmente y e nivel di entrada pa hogarnan riba nos isla, ta bira dificil pa practicamente tur parti di nos pueblo por biba un bida cu ta socialmente aceptabel segun e definicion di CBS, pero tambe un bida sin privacionnan basico manera Nacionnan Uni ta defini.
Pueblo ta sigui lucha cu dificultad financiero den varios diferente parti di bida. Si tin dificultad pa cubri gastonan esencial manera bida diario, cuminda, paña y pa por cubri demas necesidadnan, menos ainda tin e libertad financiero pa por inverti den un cas mas adecua. Y esaki ta un realidad cu ta conta tanto pa nos localnan cu tin tempo bibando aki pero tambe pa nos studiantenan cu ta biniendo back cas y kier lanta nan propio hogar.
E ta un necesidad crucial pa atende cu e problema aki y asina no solamente mehora e calidad di bida di nos ciudadanonan sino tambe e oportunidadnan pa por haci inversionnan den nan futuro.

about 13 hours ago
Aunke medicina occidental awo ta ampliamente usa pa malesanan comun y pa mantene nos curpa saludabel y contento, te ainda ta hopi comun den tur hogar na Aruba (y rond di mundo tambe) pa tin algun remedi casero cu ta keda pasa di generacion pa generacion. Awe nos ta comparti cu nos lectornan algun cu

Aunke medicina occidental awo ta ampliamente usa pa malesanan comun y pa mantene nos curpa saludabel y contento, te ainda ta hopi comun den tur hogar na Aruba (y rond di mundo tambe) pa tin algun remedi casero cu ta keda pasa di generacion pa generacion. Awe nos ta comparti cu nos lectornan algun cu nos grandinan a laga pa nos durante añanan.
Anasa
Anasa tin mas uso cu pone esaki riba bo ham di Pasco. Segun nos grandinan, e casca di e anasa ta un gran manera di refresca bo curpa. Limpia bo cuero profundamente y traha te of warapa—e termino cu ta usa pa referi na un mescla di sucu y awa—cune. Ta bisa cu e te aki tambe ta bon pa bebe despues di un operacion di ovario of utero, danki na su propiedadnan cu ta haci esaki util pa trata iritacion of inflamacion.
Arrowroot
Arrowroot ta nativo na America tropical y por ser bendi sea henter of como un puiro. Ta bisa cu bo por tuma e puiro di arrowroot y traha un “shalup” pa dolor di bariga of ora bo ta sinti debil. Bo por traha esaki cu lechi tambe, pero ta conseha pa usa solamente awa. Na esaki bo por agrega diferente ingrediente pa haci esaki mas dushi. Shalup di arrowroot ta bon pa trata un stoma cu no ta mucho saludable of diarea.
Pa traha shalup di arrowroot, bo ta herbe un poco awa y agrega un cuchara di puiro di arrowroot y keda draai esaki te ora cu bo yega un consistencia un poco diki. Si bo traha shalup di arrowroot cu lechi, agrega un tiki di salo. Puiro curu di arrowroot por ser usa pa baby tambe.
Berehein
Berehein ta facil di haya den supermarket rond mundo y por cultiva esaki henter aña riba e isla. E ta cay bao famia di e batata y tomati y ta bon pa calma bo nervionan. Tambe por usa esaki pa baha presion di sanger, pa medio di traha un te cu su blachinan.
Tambe bo por traha juice di berehein pa yuda purifica bo sanger. Sinembargo, ta importante pa bebe esaki poco poco y dun’e chance pa mescla cu bo scupi prome cu bo gulie.
Kataplan di berehein, cual ta un mescla diki usa externamente pa heridanan of partinan di e curpa cu ta hincha of ta haci dolor, tambe por ser usa pa trata tumornan riba bo cuero of hemorrhoide, ademas di ser usa pa trata artritis.
Batata dushi tambe ta hopi bon pa esnan cu tin trabao di labor fisico fuerte, y ta kere cu e por yuda cu e circulacion di sanger den curpa, ademas di yuda esnan cu tin hemorrhoide y diarea.
Varios di nos grandinan a opta pa planta batata dushi nan mes, mas tanto a causa di con facil e ta pa haci esaki. Corta e punta di un batata dushi y pone esaki den awa te ora cu e cuminsa saca raiz nobo. E ora bo por planta esaki den tera.
Batata dushi tin mester di hopi awa pa crece, specialmente den e prome siman cu e ta den tera. Aparentemente, asina cu bo cuminsa ripara crack bao di e flor, ta momento pa cultiva. Esaki mester tuma luga rond di luna 3.
Granatapel (Pomegranate)
Granatapel tambe ta un di e frutanan mas facil pa planta y cultiva. Origina for di Persia, e planta aki por crece casi tur caminda. Na Aruba, tin varios cas cu tin un mata chikito of grandi di granatapel. Posiblemente bo ta pensando cua ta e diferencia entre mata grandi y chikito di granatapel, pa cual e contesta ta, den e tempo cu ta cultiva esaki. E matanan chikito ta produci granatapel mas chikito cu por cultiva mas trempan.
Contrario na esaki, e matanan grandi ta produci granatapel mas grandi pero nan tin mester mas tempo prome cu bo por cultiva esaki, di otro manera, posiblemente bo ta haya un granatapel cu simia amargo. Matanan di granatapel tambe ta hopi facil di planta, en general, si bo djis tira e simia riba vloer, e por crece bira un mata.
Pa loke ta trata su uso medicinal, e casca di granatapel tin algun beneficio pa nos salud. Segun e custumbernan, casca di granatapel por yuda esnan cu ta sufri di diarea. Casca seco di granatapel usa pa traha te tambe ta bon pa esnan cu tin bichi.
Flor di granatapel por ser herbi pa traha un bebida y por usa esaki pa un boca irita; djis bebe un bon slok y laga e te keda den bo boca pa algun minuut.
Fuente: Remedi i Kustumber di nos Bieunan skirbi pa Dinah Veeris.

about 13 hours ago
Tensionnan ta aumentando den henter Caribe despues cu un investigacion di Reuters a revela un expansion significante di operacionnan militar di Merca den e region, incluyendo e rehabilitacion di un base bandona pa hopi tempo den e era di Guera Friu na Puerto Rico. Lider di fraccion di MEP, Evelyn Wever-Croes a manda pregunta formal

Tensionnan ta aumentando den henter Caribe despues cu un investigacion di Reuters a revela un expansion significante di operacionnan militar di Merca den e region, incluyendo e rehabilitacion di un base bandona pa hopi tempo den e era di Guera Friu na Puerto Rico. Lider di fraccion di MEP, Evelyn Wever-Croes a manda pregunta formal na prome minister Mike Eman pidiendo respuesta tocante e posibel instabilidad regional y criticando loke e ta describi como “un silencio preocupante” di Gabinete AVP-FUTURO.
Parlamentario Wever-Croes a entrega 22 pregunta por escrito na prome minister Eman, urgiendo transparencia inmediato riba loke el a yama “un escalacion peligroso di actividad militar Mericano” den lama Caribe.
E desaroyonan aki a lanta alarma den oposicion. Dia 24 di october Wever-Croes a dirigi un carta oficial na presidente di Parlamento di Aruba Marlon Sneek, exigiendo pa prome minister contesta dentro di dos siman e 22 pregunta detaya pa loke ta trata e escalacion militar Mericano
Wever-Croes a critica e gobierno di prome minister Eman pa no a duna ningun informacion na parlamento ni na publico a pesar di reportahe internacional extenso riba e acumulacion di Merca. Den su preguntanan por escrito, e parlamentario señala cu tanto Reuters como Al Jazeera a documenta operacionnan militar intensivo di Merca den Caribe y e parti oost di Pacifico, cu ta concerni directamente Reino Hulandes.
Parlamentario Wever-Croes ta enfatisa cu e silencio di e gobierno ta inaceptabel. El a subraya cu e actividadnan aki ta desaroyando den e vecindario inmediato y lo por tin implicacion pa seguridad y stabilidad di Aruba y Reino en general.
Den su carta, lider di fraccion di oposicion ta cuestiona e transparencia di gobierno, preparacion regional y proteccion civil. Entre e 22 pregunta entrega, varios a sobresali.
Wever-Croes a puntra prome minister Eman ki dia Gabinete AVP-FUTURO a ricibi informacion creibel pa prome biaha tocante e escalacion di actividad militar di Merca den e region, y cual instancia a keda informa; Dicon gobierno no a divulga e informacion aki na parlamento ni na publico; Y si a pone Aruba den alerta, y instancianan di seguridad local—incluyendo Guarda nos Costa y polis—a haya instruccionnan special.
E parlamentario a puntra tambe si ta existi un plan di contingencia pa proteccion civil den caso di incidentenan militar, entrada di refugiado, of hostilidad transfronteriso cerca di awanan di Aruba; Si e embahada di Merca a duna garantia cu operacionnan lo no infringui soberania regional of pone seguridad di e isla na peliger; Y si Gobierno ta prepara pa convoca un debate di urgencia den parlamento di Aruba pa atende e riesgonan aki.
Wever-Croes tambe a exigi claridad riba e coordinacion di gobierno cu Den Haag. El a puntra si ministerionan di Husticia of Asuntonan Exterior na Hulanda a haci evaluacionnan huridico tocante posibel repercusionnan di accionnan militar stranhero cerca di Aruba su teritorio.
Expertonan a adverti cu e cercania di Aruba na Venezuela, un tiki mas cu 25 kilometer for di e costa, ta pone e isla den un posicion potencialmente vulnerabel.
Si operacionnan militar di Merca intensifica, e riesgo di incursionnan den espacio aereo, encuentronan maritimo, of movementonan di refugiado por aumenta drasticamente. Piscadonan local, operadonan di barco y stakeholdernan di turismo a expresa preocupacionnan cu e isla por keda pega den tensionnan geopolitico fuera di su control.
Parlamentario Wever-Croes a ripiti e miedonan ey den su carta. El a puntra prome minister Eman si accionnan Mericano conduci na victima of friccion diplomatico, ki pasonan gobierno lo tuma pa protege e ciudadanonan y interesnan, pidiendo alabes un informacion publico dentro di 48 ora pa informa residentenan tocante riesgonan potencial, medidanan di preparacion, y instruccionnan di emergencia.
Oficina di prome minister Eman no a contesta publicamente riba e preguntanan di e parlamentario lider di MEP. Gobierno tampoco a confirma of nenga si Aruba a ser informa door di autoridadnan Mericano of Hulandes riba e mobilisacion militar cu ta andando.
E falta di comunicacion aki ta contrasta fuertemente cu e tono di gobiernonan bisiña. E Gobernador di US Virgen Islands, Albert Bryan Jr., a emiti un declaracion a traves di su oficina confirmando coordinacion cu autoridadnan militar di Merca, aunke el a enfatisa cu su administracion no tabata na altura di detayenan operacional. Bryan a bisa cu e presencia di Merca ta fortalece seguridad regional y ta stroba trafico di droga y arma.
Mientras tanto, na Hulanda, varios miembro di parlamento a busca aclaracion cerca e ministerio di Defensa Hulandes tocante e posibel rol di e base naval Parera di Corsou, cual ta anfitrion di personal Hulandes y Mericano bou di un acuerdo di defensa di hopi tempo.
Di acuerdo cu Reuters, e ehercito Mericano a cuminsa cu mehoracionnan na gran escala na e base naval anterior di Roosevelt Roads na Puerto Rico, cual a cera mas cu 20 aña pasa. Imagennan di satelite y potretnan na e sitio saca mey september ta mustra tripulacionnan ta limpia y drecha e camindanan cu ta conecta na e pista principal—parti di loke analistanan di defensa ta bisa ta un esfuerso di reposicionamento strategico dentro di un distancia impresionante di Venezuela, apenas 500 miya zuid.
E base di Roosevelt Roads un tempo tabata anfitrion di un di e stacionnan naval Mericano mas grandi di mundo, hungando un rol central den operacionnan di Guera Friu. Awendia, su revitalisacion ta señala un posibel cambio den prioridadnan militar di Merca pa Hemisferio Occidental, despues di decadas di enfoke riba Europa y Medio Oriente.
Un oficial di Merca a bisa Reuters cu e base ta ofrece amplio espacio pa logistica y ensamblahe di ekipo, loke ta sugeri cu e por sostene operacionnan den futuro cu ta envolve tanto avionnan di guera como avionnan di carga. Merca tambe a bin ta expande facilidadnan na Aeropuerto Rafael Hernández den e parti west di Puerto Rico y Aeropuerto Henry E. Rohlsen na St. Croix—dos lugar clave pa misionnan di transporte aereo y vigilancia.
E patronchinan di construccion y despliegue ta sugeri cu Washington por ta preparando pa operacionnan sosteni den of rond di Venezuela, segun fuentenan militar Mericano cita pa Reuters. Desde augustus, e Pentagono a despacha 13 barco di guera, cinco barco di sosten, y hasta un submarino di energia nuclear pa Caribe—e despliegue di mas grandi den e region desde “Operacion Sostene Democracia” na Haiti na 1994.
Entre e activonan ta e grupo di atake di portaavion USS Gerald R. Ford, cu mas o menos 10.000 tropa y decenas di avion; tres destructor di misil; y un flota di barconan di recarga y hospital. Avionnan di vigilancia, incluyendo avionnan di spionahe Poseidon P-8A, a bin ta bula rutanan di reconocemento ripiti riba Bahamas y zuid direccion di Venezuela.
E ehercito Mericano tambe a realisa por lo menos 14 atake aereo riba supuesto barconan di contrabanda di droga den Caribe y Pacifico for di comienso di september, matando 61 persona. Oficialnan ta pretende cu e operacionnan ta parti di e campaña priminti pa hopi tempo pa presidente Donald Trump contra rednan di narcotrafico. Sinembargo, e escala y naturalesa di e desplieguenan—incluyendo instalacionnan di radar, torennan di trafico aereo portatil, y almacenamento di municion na aeropuertonan civil—ta sugeri obhetivonan mas amplio.
“E tera ta bay ta siguiente,” segun Trump a bisa su partidarionan siman pasa, alimentando mas ainda e speculacion cu accion militar contra Venezuela por ta inminente.
Pa Aruba, e polemica a evoluciona rapidamente di politica exterior pa responsabilisacion domestico. E carta di parlamentario Wever-Croes ta señala e falta di transparencia y informacion y ta subraya e derecho di no solamente parlamento, pero tambe di pueblo pa sa kico ta pasando den e region.
Segun cu Merca ta restaura su basenan di Guera Friu y e tensionnan ta crece den henter Caribe, e isla ta haya su mes—un biaha mas—na e crusada di strategia di podernan grandi y vulnerabilidad di nacionnan chikito. Ta keda pa mira si gobierno di Aruba lo kibra su silencio y trankilisa ciudadanonan. Te ora esey pasa, Caribe ta vigila, y ta warda.