Deze week gaf minister van Justitie, Integratie en Openbaar Vervoer, Arthur Dowers, tijdens een persconferentie een update over de werking van Aruparking, in het kader van hun 10-jarig bestaan.

Minister Dowers legde uit dat Aruparking destijds op initiatief van de regering werd opgericht, in een periode dat hij zelf minister van Justitie was binnen de Raad van Ministers. De bedoeling was om via dit bedrijf het parkeren in het stadscentrum toegankelijker te maken voor de hele gemeenschap.

Hij vervolgde dat Aruparking in de afgelopen tien jaar verschillende obstakels is tegengekomen. Nu het bedrijf een decennium bestaat, is het volgens hem noodzakelijk dat de overheid een analyse uitvoert om te kijken hoe de processen verbeterd kunnen worden.

De minister benadrukte dat de drukte in het centrum toeneemt, en dat er verschillende projecten lopen om meer mensen naar het centrum te trekken. Dat betekent dat er een moment komt waarop meer mensen in het centrum gaan wonen, meer mensen het centrum zullen bezoeken, en dat er dus gereguleerd moet worden hoe de beschikbare ruimte wordt gebruikt. “Als we dat niet doen, zullen er problemen en confrontaties ontstaan tussen mensen binnen de gemeenschap — en dat moeten we koste wat het kost voorkomen,” aldus Dowers.

De minister gaf aan dat de regering nu inspanningen levert om het project alsnog de inhoud te geven die het oorspronkelijk had moeten hebben. In het verleden werd het project onder tijdsdruk gelanceerd, zo gaf hij aan, maar inmiddels is men bezig met het evalueren van alle processen, waarna nieuwe procedures aan de gemeenschap zullen worden gepresenteerd.

Minister Dowers richtte zich met een waarschuwing tot de hele gemeenschap. Hij benadrukte dat hoewel Aruparking een tijdlang geen controles en wielklemmen uitvoerde, de politie nu — na overleg — op zal treden tegen mensen die zich niet houden aan de regels voor het gebruik van de ruimtes in bepaalde delen van de stad.

Hij gaf aan dat er weliswaar genoeg parkeerplaatsen zijn, maar dat er ook veel plekken zijn waar parkeren verboden is — bijvoorbeeld op voetpaden of op plekken die om veiligheidsredenen vrij moeten blijven. Toch worden daar regelmatig auto’s geparkeerd. “Als hulpdiensten zoals brandweer of ambulance snel op bepaalde plekken moeten komen, wordt dat onmogelijk gemaakt. Dat soort situaties zal komende weken worden aangepakt, los van Aruparking,” aldus de minister.

Nieuwe richting voor Aruparking

De manager van Aruparking, Channela Maldonado, legde uit dat het bedrijf in 2015 van start ging met een eenvoudige doelstelling: orde creëren in Oranjestad, zorgen voor toegankelijkheid en bijdragen aan een betere verkeersstroom in de stad.

Zij gaf aan dat Aruparking in de afgelopen tien jaar innovatief is geweest. In het begin kon er alleen met florin worden betaald, maar tegenwoordig kan men ook betalen met bankkaart of via de app pay.aw — iets dat veel klanten al doen. “Aruparking bevindt zich in een nieuwe overgangsfase waarin we meer flexibiliteit willen bieden aan gebruikers,” aldus Maldonado.

Een vertegenwoordiger van Aruparking kondigde aan dat het bedrijf binnenkort zijn operationele systeem zal veranderen. Momenteel werkt het systeem zo dat je betaalt voor de specifieke parkeerplek (parkeervak), met gebruik van de letter en het nummer ervan.

Binnenkort wordt dit vervangen door een systeem waarbij gebruikers het kenteken van hun voertuig moeten invoeren. In plaats van het invoeren van het parkeervaknummer, zal men dus het kenteken van het voertuig invullen bij de betaalautomaat. Hierdoor kan de gebruiker vrij parkeren binnen elk wit parkeervak in Oranjestad, zolang dit binnen de betaalde tijd valt. “Op deze manier probeert Aruparking de waarde van haar dienst voor het Arubaanse volk te maximaliseren,” aldus de vertegenwoordiger.

Ook het controlewerk zal enigszins veranderen. De controleurs krijgen handscanners waarmee ze de kentekens van geparkeerde auto’s kunnen scannen om te controleren of er betaald is.

“Deze inspanningen en controles worden uitgevoerd om de orde in Oranjestad op het gebied van parkeren te handhaven,” benadrukte hij.

Hij voegde eraan toe dat om deze veranderingen te kunnen doorvoeren, ook de wet aangepast en bekrachtigd moet worden.

10-jarig jubileumcampagne

In verband met het 10-jarig jubileum op 3 september aanstaande, lanceert Aruparking een campagne om waardering en dankbaarheid te tonen aan het Arubaanse volk. De vertegenwoordiger lichtte toe dat er prijzen te winnen zijn voor gebruikers van Aruparking, en dat iedereen op drie manieren kan deelnemen:

Via de automaat: Door te betalen voor parkeren in een wit parkeervak in Oranjestad via een van de parkeerautomaten. Op de uitgeprinte bon schrijft men naam en telefoonnummer, en levert deze in bij het kantoor van Aruparking.

Via de app pay.aw: Wie betaalt via de app neemt automatisch deel aan de campagne.

Voor gebruikers met een parkeervergunning: Ook zij kunnen deelnemen, mits hun betalingen up-to-date zijn.

Winnaars worden aan het einde van juli en augustus bekendgemaakt. Op 3 september sluit de campagne en worden de laatste winnaars bekendgemaakt.

Premier Mike Eman, na een audiëntie bij de Gouverneur van Aruba, bekend dat hij uiteindelijk heeft besloten om een andere kandidaat voor te dragen als minister ter vervanging van de heer Mike de Meza. Het betreft de zevende minister in het kabinet AVP-FUTURO, die verantwoordelijk zal zijn voor de portefeuille Infrastructuur, Energie en Telecommunicatie.

In maart dit jaar trad het kabinet AVP-FUTURO aan als nieuwe regering van Aruba, met slechts zes ministers in plaats van de beoogde zeven. Dit kwam doordat de kandidaat-minister voor Infrastructuur, Energie en Telecommunicatie — zittend parlementariër van de AVP, de heer Mike de Meza — de screening niet had doorstaan. Specifiek ging het om het onderdeel van de screening dat betrekking heeft op zijn fiscale gedrag.

Op het moment dat duidelijk werd dat de heer De Meza de screening niet had gehaald, vanwege een lopend onderzoek door de Belastingdienst (DIMP), besloot formateur en premier Eman de portefeuille voorlopig onder te brengen bij minister van Justitie, Integratie en Openbaar Vervoer, de heer Arthur Dowers. Dit gebeurde terwijl men probeerde de situatie rond De Meza alsnog “op te lossen”, in de hoop dat er een nieuwe verklaring van DIMP zou volgen waarin werd bevestigd dat zijn fiscale gedrag in orde was, zodat hij alsnog minister kon worden. Dat is echter niet gebeurd.

In de tussentijd heeft DIMP een strafklacht ingediend tegen De Meza en is het Openbaar Ministerie een onderzoek gestart — waardoor hij definitief ongeschikt is geworden voor een ministerspost.

Na drie maanden heeft premier Eman nu bevestigd aan de lokale pers dat er een nieuwe kandidaat gezocht wordt voor de portefeuille die oorspronkelijk aan De Meza was toebedeeld: Infrastructuur, Energie en Telecommunicatie. Wie die nieuwe kandidaat zou kunnen zijn, is nog niet bekendgemaakt. Volgens Eman is er nog geen definitieve beslissing genomen. Zijn woordkeuze liet bovendien ruimte voor interpretatie, aangezien hij aangaf dat De Meza “voorlopig” wordt vervangen — wat de mogelijkheid openlaat dat deze later alsnog als minister wordt aangesteld.

Hij stelde: “Er is voortdurend overleg geweest met De Meza over wat er moet gebeuren op de gebieden waar hij veel extra werk heeft verricht, en minister Dowers staat in contact met hem over de ideeën die hij heeft met betrekking tot de verschillende portefeuilles. Nu we toe zijn aan de volgende stap om deze vacature in te vullen, zijn we het pad aan het bewandelen richting een invulling.”

Tijdelijke vervanging?

Wat bijzonder opviel, is dat de premier leek te suggereren dat er nog steeds een kans bestaat dat De Meza minister zou kunnen worden. Dit omdat hij sprak over het benoemen van een andere persoon “voorlopig”.

“In deze fase bevinden we ons in het proces — ik heb een gesprek gehad met De Meza, en ook hij begrijpt dat we het punt hebben bereikt waarop we op zoek moeten naar een andere kandidaat, voorlopig in elk geval — en de partij zal intern evalueren wat de beste beslissing is. We hebben daar nog geen definitief besluit over genomen. Dat betekent dat er veel gespeculeerd zal worden, maar tot nu toe is er geen finale beslissing gevallen.”

Dialuna 24 di juni 2025, Wilyenie Croes, studiante di cuarto aña na Universidad di Aruba den e carrera di Social Work, a presenta su tesis di graduacion na Plan di Mayor. Cu e presentacion aki, Wilyenie a finalisa oficialmente su estudio y a contribui na e esfuerzonan pa yuda mucha cu ta afecta pa separacion di nan mayornan.

Varios figura importante den e campo di bienestar di mucha y politica di separacion tabata presente. Mevr. Aisca Berkemeyer, directora di Directie Voogdijraad y tesorera di Comision Voortgezet Ouderschap, y Sr. Bert Wielenga, secretario di Comision Voortgezet Ouderschap, tabata presente na e evento. Thalina Willems maatschappelijk bemiddelaar na Plan di Mayor. Via online tabatin tambe mevr. Sacha Geerman, beleidsmedewerker na Departamento di Asunto Social, miembro di e comision y di Taskforce pa Derecho di Mucha. Xavier Simileer, juridisch beleidsmedewerker na Directie Buitenlandse Betrekkingen manehando e cartera di derechonan humano.

Wilyenie a cumpli su pasantia na Plan di Mayor bou di guia di su coach Michella Steenvoorde-Laclé, coordinador di Plan di Mayor y presidente di e Comision Voortgezet Ouderschap. “Wilyenie a demostra cu durante su pasantia e tabata un profesional, cu dedicacion, empatia y un bista critico,” segun Steenvoorde-Laclé. “Su tesis ta combina perfecto cu nos mision pa pone e mucha central ora ta trata separacion di su mayornan.”

E investigacion di Wilyenie tabata riba e manera cu mucha ta experiencia separacion di mayornan y kiko nan mester pa yuda nan durante e proseso.

*Muchanan cu un acuerdo via Plan di Mayor ta mustra balance emocional y coherencia den nan relato (Mas capaz pa reflecciona riba ambos mayornan sin necesidad di scoge banda/Por reconoce cu tabatin conflicto, pero aún asina nan tabata sinti nan emocionalmente sigur/Nan relato tabata mas coherente y structurá (según codificacion CAI);

*Muchanan sin acuerdo regularmente ta mustra conflictonan di lealtad, bloqueo emocional, of rol confuso/parentificacion (Tin algun cu no kier papia nada di un di nan mayornan/ Otro ta tuma rol di “protector emocional” pa un mayor/Tabatin evidencia di conflicto interno: amor, confusion, culpabilidad);

*Disponibilidad emocional di un mayor ta mas importante cu un acuerdo formal. (Aun si no tabatin acuerdo, un mayor cu tabata consistentemente emocionalmente presente ta trece un gran diferencia/Pero, den ambiente structurá, mucha ta sufri si mayornan ta distraí, no-reactivo, of emocionalmente indisponibel).

Muchanan por sinti ora algo ta “solamente pa show.” Nan ta responde mihó ora adultonan trata nan como participante, no como problema. E resultado y recomendacionnan di Wilyenie Croes lo yuda na desaroya mas e tipo di intervencionnan pa yiu den marco di e ley nobo di Voortgezet Ouderschap y Zorgvuldige Scheidingen/Ley Plan di Mayor. Poniendo énfasis riba importancia di structura y atencion emocional den crianza despues di separacion. Aunke acuerdo legal manera esnan cu Plan di Mayor ta stimula, ta duna un marco necesario pa cooperacion, e impacto real riba mucha ta depende di manera cu esaki ta wordo biba den practica. Disponibilidad emocional, consistencia y respet pa e bos di e mucha mes ta mester ta centra den tur politica y intervencion.

Cu su diploma na man, Wilyenie Croes ta cla pa trece su aporte como un profesional nobo na un sociedad mas solidario. Plan di Mayor ta felicita Wilyenie cu e gran logro aki.

Den nos edicion di awe di nos column tocante Papiamento algun exploracion den origen di e verbo ‘bira’, palabra cu raiz antiguo den Portugues, cu nos conoce tambe di Spaño. E verbo ‘bira’ cu nos ta topa henter dia den cualkier conversacion y pa nos por parce di ta un solo concepto, por tin realmente un origen diverso interesante. Ora nos por ehemplo papia di ‘bira malo’ o ‘bira loco’, esey ta algo diferente cu por ehemplo ‘bira un weya boca’bao,’ of ‘bira un camisa pa robez’. Den e promer ehemplonan e ta referi na un proceso di cambio, di ‘converti’ den algo diferente, manera estado di salud o estado mental cu ta cambia. Den e ultimo ehemplonan ta trata di un accion fisico. Nos ta na altura cu na Spaño no ta usa e verbo aki den e promer forma aki. Esey ta indica cu nos ‘bira’ ta bin tipicamente di e ‘virar’ Portugues anto? Interesante ta cu den su obra tocante Papiamento dr. Rodolfo Lenz, e linguista Chileno di origen Aleman cu casi 100 aña pasa a publica e promer obra completo tocante nos idioma (Papiamento, La Lengua Criolla de Curazao, 1928), ta categorisa ‘bira’ como di origen claramente Portugues. Tin mas indicacion cu esey ta asina; den Portugues contemporaneo ta usa e verbo aki den e sentido aki tambe, mientras cu na Spaño esaki no ta e caso. Un ehemplo di un frase simple na Portugues: “Ele virou doente” nos por traduci na Papiamento cu: “El a bira malo.” (di salud). En todo caso e uso den sentido figurativo, expresando algo cu ta un proceso tumando lugar, ta tipicamente Portugues.

Na Spaño no ta usa e verbo aki den e sentido aki; lo bisa na su lugar: “El se volvió enfermo.” E verbo ‘volver’(se) ta conoci na Portugues tambe, pero den e contexto aki no ta aplica asina.

Pero, esey no ta bisa cu den e epoca ey, na inicio di siglo pasa, nos no tabata conoce e ‘virar’ di Spaño tambe. Pa e tempo ey caba e influencia di Spaño tabata fuerte na Corsou, cu libreria y imprenta conoci den nos region cu tabata publica na varios idioma, entre nan varios obra na y tocante Papiamento. Esaki por a conduci na un cierto fortificacion pa e uso di ‘virar’ y tambe por ehemplo ‘virada’ cu ta existi den ambos idioma, y loke cerca nos a bira ‘birada’. Pa e uso di e verbo unda esaki ta igual den ambos idioma por papia di un origen comparti anto.

Nos por topa e uso di ‘bira’ manera nos conoc’e tambe den por ehemplo e Criol di Guine Bissau, practicamente igual na e uso den Papiamento. E verbo den e idioma aki ta ‘bida’y no ‘bira’. Algun ehemplo: ‘bida béju’ (bira bieu); ‘bida brabu’ (bira rabia); ‘bida malkriadu’ cu no mester splicacion. Criol di Guine conoce e palabra equivalente di ‘rabia’ tambe, como sustantivo. Un expresion conoci cu ta equivalente di e ‘bida brabu’ ta ‘paña raiva’ (Portugues: ‘apanhar raiva’; literalmente na Papiamento: ‘gara rabia’). Na Papiamento ‘gara rabia’ tabata mas conoci como: ‘coy rabia’; esaki ta un expresion no asina usual mas, pero cu den pasado sigur por a scucha hende usa. Ehemplo: “Mi a bay papia cune pa regla e asunto, pero el a coy un rabia mesora y no kier a papia mas.”

Un verbo comparti di Spaño y Portugues cu ta sinonimo di ‘virar’: ‘voltear’. E verbo ‘bolter’ di nos idioma por ta bin di tanto Portugues como Spaño anto. Aki nos ta carece di material historico cu por duna nos un impresion desde ki tempo e verbo ta existi den nos Papiamento.

Otro verbo cu por tin posible origen den ambos idioma cu nos a trata aki ta ‘tira’ cu por ta referi na varios significado di e verbo ‘tirar’. Esaki ta keda pa un proximo edicion.

Despues di ultimo eleccion, Mike de Meza a huramenta como parlamentario di AVP dia 8 di januari 2025. Sinembargo, desde cu e gobierno nobo di AVP y FUTURO a huramenta, y Mike de Meza mester a keda afo, e no a presenta na ningun reunion di Parlamento mas.

“Tabatin diferente reunionnan di e Comicionnan Fiho den Parlamento, na Aruba y na Panama cu Parlatino. Tambe tabata tin algun reunion publico. Pero Mike de Meza no a presenta na ningun,” partido MEP a conta den un comunicado. “Mientras tanto e ta sigui cobra su salario tur luna, sin cu e ta traha p’e. Esaki riba su mes ta pone nos corda riba trahado spirito, den e caso aki, parlamentario spirito.”

“Riba dje Mike de Meza ta un sospechoso y fraccion di MEP ta di opinion cu e mester tuma su retiro pa e motibo cu e ta sospechoso, mescos cu Benny Sievinger e tempo ey.

“AVP ta keda e partido di academia di corupcion. Awo cu e sospechoso Benny Sievinger no ta den Parlamento mas, ta e sospechoso Mike de Meza. Fraccion di MEP a pidi atencion caba di Presidente di Parlamento pa e situacion di e sospechoso den Parlamento, pasobra si Otmar Oduber no por biaha pa representa Parlamento, e ora Mike de Meza tambe mester wordo prohibi pa biaha. Presidente di Parlamento no a contesta e carta ainda,” e comunicado di partido MEP ta finalisa.